این مقاله به بررسی اصول مدیریت، روش های زراعی و شیوه های مهندسی جهت کشت در زمین های شور و بهره برداری بهینه از منابع آب شور و زه آب ها می پردازد.
موضوع تحقیق : کشت در زمینهای شور
مربوط به درس : زراعت عمومی
مقدمه
کشت در زمین های شور یکی از چالش های مهم کشاورزی در مناطق خشک و نیمه خشک جهان است که در سال های اخیر به دلیل افزایش شوری منابع آبی و خاکی، توجه ویژه ای را به خود جلب کرده است. در این شرایط، بهره برداری از منابع آب شور و مدیریت مناسب خاک های شور، ضرورتی اجتناب ناپذیر در تداوم کشاورزی به شمار می رود. شوری خاک و آب، از عوامل محدود کننده اصلی در رشد گیاهان محسوب می شود و عملکرد زراعی را به طور محسوسی کاهش می دهد.
در بسیاری از مناطق، استفاده بی رویه و ناپایدار از منابع آب برای آبیاری، موجب آلودگی منابع سطحی و زیرزمینی شده و منجر به کاهش کیفیت خاک و تخریب اکولوژیکی اراضی کشاورزی گردیده است. ورود انواع کودها، علف کش ها، آفت کش ها و نمک ها به منابع آبی، نه تنها قابلیت استفاده از این منابع را برای مصارف خانگی کاهش می دهد، بلکه حتی کاربرد آنها در آبیاری نیز با محدودیت های جدی روبه رو است. این چالش ها ضرورت مدیریت یکپارچه منابع را بیش از پیش آشکار می سازد.
روش های مختلفی برای مقابله با شوری خاک و آب در نظام های زراعی ارائه شده است که از جمله می توان به بهینه سازی سیستم های آبیاری، استفاده از گیاهان مقاوم به شوری، و اصلاح خاک های شور اشاره کرد. این روش ها نه تنها باعث کاهش میزان مصرف آب می شوند، بلکه از طریق کنترل و مدیریت شوری، موجب حفظ و بهبود بهره وری زمین های کشاورزی نیز می گردند.
استفاده از آب های زهکشی، آب های شور کم عمق و حتی فاضلاب های تصفیه شده، به عنوان منابع آبی مکمل در مناطق شور، در صورت بهره گیری از شیوه های صحیح زراعی و مهندسی، می تواند به عنوان راهکاری موثر در افزایش سطح زیرکشت مطرح شود. این شیوه ها باید در هماهنگی کامل با برنامه های حفاظت منابع آب و محیط زیست طراحی و اجرا شوند تا توازن بین بهره برداری و حفاظت حفظ گردد.
مدیریت شوری در مقیاس های مختلف از سطح مزرعه تا حوزه های آبخیز، نیازمند شناخت دقیق از فرایندهای طبیعی، تبخیر و تعرق، ژئوهیدرولوژی و رفتار نمک در خاک و آب است. اتخاذ راهبردهای منطقه ای با استفاده از سیستم های جمع آوری و بازچرخانی زه آب ها، به همراه مهندسی دقیق زهکشی و تخلیه، می تواند به کاهش تجمع نمک در اعماق ریشه ها و بازگشت پایداری به اراضی کشاورزی بینجامد.
از جمله روش های کارآمد در سطح مزرعه، می توان به اصلاح شیوه های کشت، استفاده از مالچ ها، تناوب زراعی مناسب و تسطیح دقیق اراضی اشاره کرد که باعث توزیع یکنواخت آب و کاهش نقاط شور می شوند. همچنین انتخاب گونه های گیاهی مقاوم به شوری و تطبیق یافته با شرایط سخت محیطی، نقش بسزایی در پایداری نظام های کشاورزی در مناطق شور دارند.
طراحی و پیاده سازی یک سیستم تلفیقی برای بهره برداری پایدار از منابع آب شور، بهینه سازی عملکرد آبیاری، و کنترل شوری در سطوح مختلف مدیریتی، رویکردی ضروری در کشت در زمین های شور به شمار می رود. ترکیب دانش زراعی، مهندسی آب، و فناوری های نوین، زمینه ساز استفاده موثرتر از منابع محدود آب و حفظ سلامت خاک و محیط زیست خواهد بود.
فهرست مطالب
اصول مدیریت و شیـوه هـا ی به کارگیری بی خطر آب شور 2
مبانی راهنمای مدیریت 4
مدیریت تولید محصول 14
کشت محصولات مقاوم به شوری 15
مدیریت خاک در شرایط آبیاری باآب شور 19
خاک ورزی 20
شخم عمیق 20
استفاده از شن 21
بهسازی های شیمیایی 21
کلش و کودهای سبز و آلی 24
به کارگیری موثر سیستمهای آبرسانی 25
آبیاری باراندمان بالا 27
منابع 40