پاورپوینت بررسی رضا مرادی غیاث آبادی (اختر باستان شناس) به معرفی این استاد زبر دست که در سال 1345 در تهران به دنیا آمده و در زمینه اختر شناسی و باستا ن شناسی تحصیل کرده، می پردازد. غیاث آبادی مؤلف 30 کتاب و 150 مقاله، نظریات برجستهای در زمینه کاربرد تقویمی بناهای باستانی ایران نظیر چارتاقی نیاسر ارائه داده است. وی همچنین در معرفی و تحلیل آثار باستانی و نگاره های تاریخی نقش بسزایی دارد. این فایل پاورپوینت تحقیقات و دستاوردهای او در تبیین کاربری های نجومی و تقویمی بناهای باستانی ایران را برجسته میکند.
استاد رضا مرادی غیاث آبادی، متولد 1345 در تهران، تحصیلات خود را در رشته شرق شناسی با گرایش اختر شناسی و دوره دکتری باستان شناسی با گرایش اختر باستان شناسی به پایان رسانده است. وی نویسنده مستقل 30 کتاب و 150 مقاله است که آثار برجستهای مانند “اوستای کهن و فرضیه هایی پیرامون نجوم شناسی بخش های کهن اوستا”، “مهاجرت آریاییان و چگونگی آب و هوا و دریاهای باستانی ایران”، “کتیبه داریوش در بیستون” و “سالنامه کورش و نبونید” را شامل میشود.
استاد رضا مرادی غیاث آبادی، با پژوهشهای گستردهاش در زمینه زمان جشنهای ملی ایران باستان، بناهای قدیمی و نجومی ایران، و تاثیر باورهای کیهانی بر نگارههای باستانی مانند گوی بالدار، نقش برجستهای دارد. او نظریه کاربرد تقویمی بناهای باستانی ایران نظیر چارتاقی نیاسر و سکوهای سهگانه مجاور زیگورات چغازنبیل را ارائه داده است، که نتیجه سال ها مطالعات میدانی و هزاران کیلومتر سفر در ایران است.
چارتاقی نیاسر، بنایی باستانی از اواخر عصر اشکانی یا اوایل عصر ساسانی است که بهعنوان یکی از کهنترین و بزرگترین نمونه های چارتاقی ایران و سالمترین آنها شناخته میشود. این بنا با قاعدهای مربعشکل اما در واقع ذوزنقهای و اضلاع تقریبی ۱۲ متر، از سنگ های آهکی رسوبی و ملات گچ ساخته شده است. سبکی سنگهای متخلخل و انعطاف پذیری ملات آن، موجب تحمل زمین لرزهها و پایداری بنا در طول نزدیک به دو هزار سال شده است. چهار سوی این بنا کاملاً باز بوده و هیچ گونه در یا پنجرهای برای ورود به آن وجود نداشته است.
تا مدتها بر پایه روایتهای داستانگونه کتاب (قمنامه) احتمال داده میشد که این بنا آتشکدهای از زمان اردشیر ساسانی باشد؛ اما تاکنون شواهد باستانشناختی و منابع مکتوب این نظریه را تائید نکرده است. نخستین گزارش مختصر درباره این بنا توسط هوتوم شیندلر منتشر شد و سپس آندره پ. هاردی بررسی کوتاه مدتی پیرامون آن انجام داد که در مجموعه “آثار ایران” توسط آندره گدار منتشر شد. گدار در توضیح گزارش شیندلر، کارکرد آتشگاهی این بنا را رد میکند. در سال ۱۳۸۰، رضا مرادی غیاثآبادی کاربرد این بنا و دیگر چارتاقیهای ایران را بهعنوان یک تقویم آفتابی یا شاخص اندازهگیری زمان با استفاده از تغییرات میل خورشید شناسایی کرد.
در چارتاقی نیاسر کاشان، سازوکاری اندیشیده و ساخته شده است که به کمک آن میتوان در چند زمان از سال، طلوع خورشید را از میان روزنههای تشکیلشده در میان اضلاع داخلی پایههای بنا مشاهده کرد. این چارتاقی، تنها نمونه سالم باقیمانده از میان دهها چارتاقی ایران است که پس از حدود دو هزار سال همچنان کاربری تقویمی و رصدی خود را حفظ کرده است. بهویژه در آغاز زمستان و آغاز تابستان، میتوان طلوع خورشید را از میان روزنههای ویژه آن مشاهده کرد.
در بسیاری از تقویمهای آفتابی دیگر که این نگارنده آنها را معرفی کرده است، این امکان تنها با دیدار سایههای خورشید بامدادی به دست میآید؛ اما در چارتاقی نیاسر، علاوه بر سنجش دقیق زمان از طریق سایههای ایجادشده در میان پایههای چندگانه داخلی بنا که بهعنوان یک آفتابسنج دقیق عمل میکنند، میتوان قرص خورشید را نیز از روزنهای ویژه که رو به سوی محل طلوع خورشید در انقلاب زمستانی و انقلاب تابستانی دارد، مشاهده کرد. در نزدیکی چارتاقی نیاسر، نمونهای از یک ساعت آفتابی کهن نیز وجود داشته است که متأسفانه در سالهای اخیر تخریب شده است. این ساعت همراه با چارتاقی، مجموعهای کامل از ابزارهای زمانسنجی را فراهم کرده بودهاند.
1- فرهنگنامه عکس ایران
2- نقشه باستانی ایران
3- نگاره های پیش از تاریخ ایران
4- منشور کورش هخامنشی
5- کتیبه های میخی هخامنشی
6- بیستـون